Postpartum psychose

De postpartumpsychose onderscheidt volgende groepen: 

• Affectieve psychosen:
  • De novo postpartum psychose
  • Relapse postpartum psychose
• Schizofrenie

Met de novo postpartum psychose bedoelt men het optreden van een psychotische episode rond de periode van de bevalling. De moeder heeft voordien nog nooit een psychotische episode doorgemaakt. 

Bij 0,25-6/1.000 geboortes doet zich voor de eerste keer een postpartum psychose bij de moeder voor (Bergink 2016). In 20-50 % van deze vrouwen is het de enige psychose die ze ervaren gedurende hun leven.

Met relapse postpartum psychose bedoelt men het meermaals optreden van een psychotische episode in de periode van verschillende bevallingen. Een moeder beleeft een psychotische episode in de periodes rond haar bevallingen. 

Bij 27 % van de vrouwen die reeds eerder een postpartum psychose hadden, doet zich bij een volgende geboorte opnieuw een postpartum psychose voor. Een relapse postpartum psychose komt vaak voor bij vrouwen met een bipolaire stoornis. Het globale hervalrisico wordt geraamd op 35 %.

Het hervalrisico voor postpartum psychose zonder profylactische medicatie is 66%. Abrupt stoppen van de medicatie verhoogt het risico op een relapse postpartum psychose. Profylaxe kan het hervalrisico terugdringen naar 23 %. Wellicht is lithiumbehandeling tijdens of onmiddellijk na de zwangerschap hierin de beste optie (Bergink 2012). Bij patiënten met een bipolaire stoornis dient men ook tijdens de zwangerschap profylactisch te behandelen (Viguera 2007). Bij postpartum psychose zonder bipolaire stoornis volstaat het om onmiddellijk na de bevalling lithium (of antipsychotica) op te starten.

Schizofrenie bij vrouwen kent een aanvang in de leeftijdscategorie van 25 tot 35 jaar. Wanneer een vrouw met schizofrenie zwanger geraakt, wordt vastgesteld dat deze vrouwen vaak zorg vermijden en angstig zijn om de voogdij over hun kind te verliezen. Toch biedt het moederschap ook kansen naar herstel en maatschappelijke integratie.

Schizofrene patiënten hebben een beperkter hervalrisico in het peripartum dan bij een bipolaire stoornis (Rochon-Terry 2016). Wel vergroot een levenslange diagnose van schizofrenie het relapse risico op postpartum psychose. 

Het recidief risico is de eerste dagen na de bevalling verhoogd bij:

• Een terugval van het oestrogeen (Ramsauer 2018)

• Minder adequate inname van de antipsychotica in 2de en 3de trimester van de zwangerschap (Brameld 2017; Taylor 2015).

Schizofrene patiënten hebben een hoog risico naar restpsychose en psychosociale problemen (Taylor 2015). Het grootste risico gaat naar sociaal isolement, werkloosheid, gemis aan een stabiele partnerrelatie, alcohol en drugmisbruik, gebrekkig opleidingsniveau en armoede (Poinso 2002).

De prognose verbetert bij behandeling via video-feedback en positive parenting.

Schizofrene patiënten hebben een hoog risico op een chronisch instabiele thuissituatie voor het kind (Taylor 2015). Er zijn problemen in responsiviteit en sensitiviteit van de moeder waardoor ze de behoeften van hun kind minder adequaat inschatten. Kinderen van schizofrene moeders zijn vaak vermijdend gehecht.